%0 Journal Article %T بازشناسی و کارآمدی روش تاریخی‌نگری در مطالعات اسلامی %J پژوهش‌های عقلی نوین %I دفتر تبلیغات اسلامی- پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (پژوهشکدۀ اسلام تمدنی) %Z ۲۵۸۸-۲۶۱۹ %A نصرتیان, رئوف %A پازوکی, شهرام %A لاجوری, فاطمه %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 7 %N 13 %P 59-82 %! بازشناسی و کارآمدی روش تاریخی‌نگری در مطالعات اسلامی %K دین‌پژوهی %K روش تاریخی‌نگری %K روش‌شناسی مطالعات اسلامی %K اسلام‌پژوهی %K علیت تاریخی %R 10.22081/nir.2022.61914.1320 %X مطالعات اسلامی به‌منزلۀ یکی از شاخه‌های دین‌پژوهی، همواره در معرض تغییراتی بوده که در این زمینه به وجود آمده است. روش تاریخی‌نگری مهم‌ترین تحول در دین‌پژوهی قرون هجدهم و نوزدهم، از این قاعده مستثنا نبوده و  تأثیر زیادی بر مطالعات اسلامی داشت. این روش مطالعه مدعی بود اگر اصول آن تبعیت شود، می‌تواند شناخت دقیق و علمی‌تری از دین فراهم آورد و به پیش‌داوری‌ها و غرض‌ورزی‌های دوره‌های گذشتۀ دین‌پژوهی خاتمه دهد. در این نوشتار تلاش شده تا ابتدا تاریخی‌نگری و اصول اساسی آن تشریح شده، سپس نتایج به‌کارگیری آن در مطالعات اسلامی در آثار مستشرقانی همچون ابراهام گایگر، گلدزیهر و پاتریشیاکرون بررسی گردد تا مدعای طرفداران این روش، در مطالعه‌ای موردی در حوزۀ مطالعات اسلامی راستی‌آزمایی شود. موضوع اصلی این نوشتار، اسلام‌پژوهی علمی است و مسئلۀ آن بررسی نسبت میان دین‌پژوهی مدرن و اسلام‌پژوهی است. پرسش اصلی این است که «آیا دین‌پژوهی جدید که بر مبنای عینیت  و نگرش تاریخی  شکل گرفته است، به بهبود اسلام‌پژوهی، به ویژه در دو سدۀ اخیر، کمک کرده است؟» این مقاله پاسخ پرسش بالا را از سه منظرِ برخی اندیشمندان، سنت دینی و دیدگاه عموم جوامع اسلامی بررسی کرده و در مجموع به این نتیجه رسیده است که روش تاریخی‌نگری، اگرچه با هدف رفع مشکلات دین‌پژوهی در ادوار پیش از خود شکل گرفت، در رسیدن به اهدافش ناکام ماند و به رغم ظرافت‌ها و دقت‌هایی که در مطالعۀ اجزای مختلف دین به کار گرفت، در عمل کمک خاصی به فهم بهتر از اسلام نکرد؛ ازاین‌رو نتوانست به‌نحو مؤثری به شناخت بهتر مسلمانان یاری رساند. %U https://novin.isca.ac.ir/article_73109_2a3ae6bcdeff71c9ce7cd5f7e2305987.pdf