برداشتی نوین از تناسخ افلاطونی و رویکرد ملاصدرا نسبت به آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

افلاطون براساس اعتقاد به قدم نفس و هبوط آن به عالم طبیعت و نیز باور به جاودانگی نفس، دیدگاهی خاص دربارۀ سرنوشت نفوس پس از مرگ دارد. باور به تناسخ ملکی، دیدگاه رایج منتسب به وی است، که ادله‎ای فراوان بر ابطال آن اقامه گردیده است. هرچند ملاصدرا یکی از متقن­ترین ادله را با ابتنا بر نحوۀ پیدایش جسمانی نفس و تکامل جوهری آن و پیدایش بدن مثالی در بطن و کتم نفس ارائه می­دهد، که نه تنها این نحو تناسخ را ابطال می­کند، بلکه آن را غیرقابل‌تصور می­سازد؛ اما وی تناسخ مورد نظر افلاطون را از نوع تناسخ ملکوتی می­داند. با تدقیق در آثار افلاطون نیز می­توان برخی از عبارات وی را مؤید قول به تناسخ ملکوتی یافت. در این مقاله احتمالات تناسخِ مورد نظر افلاطون به­وجهی مبسوط مورد تدقیق قرار می­گیرد و بر مبنای دیدگاه نوآورانۀ ملاصدرا در ابطال تناسخ، تناسخ افلاطونی، واکاوی می­گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transmigration of Plato and MullaSadra’s Criticism of Plato’s Iidea

نویسندگان [English]

  • Ali Haghi 1
  • Zahra Mohammadi Mohammadieh 2
1 Faculty Member of University of Ferdowsi
2 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده [English]

Based on the idea of immortality of soul and the theory of soul’s realization in the world of Ideas and it’s descent into the material world, Plato supports the idea of  soul’s reincarnation after this life. Through the doctrines of ‘the human soul is bodily in its advent and spiritual in its survival’, ‘substantial movement of the soul and its emerging from bodily existence’, MullaSadra has rejected reincarnation. This paper having explained Plato’s thought on reincarnation, will examine MullaSadra’s view on this concept and that how he believes that Plato’s reincarnation is a celestial transmigration. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • soul
  • body
  • Reincarnation
  • transmigration
  • Death
1. افلاطون؛ (1386)، پروتاگوراس؛ پنج رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
2. _____؛ (1336)، ته‌ئه‌تتوس، دورۀ آثار افلاطون، محمد حسن لطفی، جلد 3، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
3. _____؛ (1336)، تیمائوس، دورۀ آثار افلاطون، محمد حسن لطفی، جلد 3، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
4. _____؛ (1390)، جمهور، فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5. _____؛ (1387)، فایدروس، چهار رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
6. _____؛ (1387)، فایدون، شش رساله، محمد علی فروغی، تهران: هرمس.
7. _____؛ (1387)، گرگیاس، شش رساله، محمد علی فروغی، تهران: هرمس.
8. _____؛ (1386)، لاخس، پنج رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
9. _____؛ (1380)، منون، دورۀ آثار افلاطون، محمدحسن لطفی، جلد 1، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
10. _____؛ (1386)، مهمانی، پنج رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
11. _____؛ (1336)، نامه‌ها، دوره‌ی آثار افلاطون، جلد 3، محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
12. سبزواری، ملاهادی؛ (1351)، اسرار الحکم، مقدمه و حواشی ابوالحسن شعرانی، تهران: چاپ اسلامیه.
13. ____________؛ (1430ق)، حاشیه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، جلد 9، قم: طلیعة النور.
14. ملاصدرا، محمد ابن ابراهیم صدرالدین شیرازی؛ (1360)،اسرار الایات، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران.
15. ___________________________؛ (1366)، تفسیر القرآن الکریم، جلد 6 و 3، قم، بیدار.
16. __________________________؛ (1430ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، جلد 8 و 9، قم: طلیعة النور.
17. __________________________؛ (1360)، رسالۀ سه اصل، تصحیح حسین نصر، تهران: مولی.
18. ‌________________________؛ (1382)، الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، تصحیح جلال الدین آشتیانی، قم: مطبوعات دینی.
19. ________________________؛ (1380)، المبداء و المعاد، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
20. ________________________؛ (1387)، المظاهر الالهیه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
21. ________________________؛ (1363)، مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
22. کاپلستون، فردریک؛ (1388)، تاریخ فلسفه، ترجمۀ جلال‌الدین مجتبوی، جلد 1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی و سروش.
23. مر، گستون؛ (1383)، افلاطون، ترجمۀ فاطمه خونساری، تهران: نشر ثریا.
24. Plato, 1924, Phaedo,Translated by Benjamin Jowett in the Dialogues of Plato,V2, New York: Oxford.
25. Plato, 1924, Phaedrus, Translated by Benjamin Jowett in the Dialogues of Plato,V1, New York: Oxford.
26. Plato, 1924, Timaeus ,Translated by Benjamin Jowett in the Dialogues of Plato,V3, New York: Oxford.