تعریف کارکردگرایانه از حکمت متعالیه با نظر به آثار ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

با مراجعه به آثار ملاصدرا می توان دریافت حکمت در دیدگاه او از منبع الهی و عالم تجرد و عالم ملائکه بر انسان افاضه می‌شود. دریافت حکمت، مشروط به تحقق شروطی در ابعاد عاطفی، کنشی و معرفتی انسان است. شروط عاطفی از جمله شرح صدر، سلامت فطرت و حُسن خلق و شروط معرفتی مانند تیزی ذهن، سرعت فهم و سلامت اندیشه و شروط کنشی نیز مواردی از جمله تبعیت تام از شریعت و زهد و تقوی را دربرمی‌گیرد. رسیدن به حکمت، آثار خاصی را در حوزۀ معرفتی و رفتاری انسان دارد. در حوزۀ معرفتی سبب رسیدن انسان به یقین و خارج شدن از ظرف شک و تردید و... می‌شود. در حوزۀ رفتاری نیز رسیدن به اعتدال و تبعیت تام از شریعت نیز از آثار و غایات مترتب بر آن است. ملاصدرا از چنین حکمتی با اوصافی از قبیل حکمت شرعی، نقی و خالص و حکمت مشرقی و ... نیز یاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Functionalist Definition of Transcendental Philosophy with Regard to Mullā Ṣadrā’s Works

نویسندگان [English]

  • Reza Akbari 1
  • Javad Mahmoodzadeh 2
1 Professor of Islamic philosophy and theology, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2 Phd student of Islamic philosophy and theology at Imam Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

By referring to Mullā Ṣadrā’s works, it can be seen that in his view, wisdom emanates from the Divine source, world of immateriality, and the world of angels. Receiving wisdom is subject to the fulfillment of some conditions in the emotional, action and cognitive dimensions of man. Emotional conditions such as character description, health of nature and good character and epistemic conditions such as sharpness of mind, speed of understanding and soundness of thought and action conditions also include things such as complete compliance with Shari’a, asceticism and piety. Achieving wisdom has special impacts on the field of knowledge and behavior of humans. In the field of knowledge, it causes a person to reach certainty and get out of doubts and... In the field of behavior, achieving moderation and complete compliance with Shari’a is also one of the effects and goals that follow from it. Mullā Ṣadrā also mentions such wisdom with attributes such as legal wisdom, exquisite and pure wisdom, oriental wisdom, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • definition of transcendental wisdom
  • oriental wisdom
  • works of transcendental wisdom
  • Mullā Ṣadrā
  1. محقق طوسی، نصیر الدین (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات، جلد ‏3، قم: نشر البلاغه.
  2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1405)، منطق المشرقیین، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی.
  3. شیخ اشراق، یحیی بن حبش (1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن و سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی، ج ‏1، تهران، موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  4. صدرالمتألهین، محمدبن ابراهیم قوام، (1360)، اسرار الآیات، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
  5. ________، (1363)، مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران: موسسۀ تحقیقات فرهنگی.
  6. ________، (1387)، المظاهر الالهیة فى اسرار العلوم الکمالیة، تصحیح سید محمد خامنه ای، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
  7. ________، (1378)، رساله فی الحدوث، تصحیح دکتر سید حسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  8. ________، (1381)، کسر الاصنام الجاهلیة، تصحیح دکتر جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
  9. ________، (1302)، مجموعة الرسائل التسعة، تهران: بی‌نا.
  10. محقق دوانی، ملا اسماعیل خواجوئی (1381)، سبع رسائل، تحقیق و تعلیق دکتر توسرکانی، تهران: میراث مکتوب.
  11. حسن‌زادۀ آملی، حسن (1395)، اتحاد عاقل و معقول، قم: نشر بوستان کتاب.
  12. رازی، فخر الدین (1411)، المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات، ج‏ 1، قم: انتشارات بیدار.