آزادی در اندیشۀ کانت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری فلسفه، محقق رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 دانش‌آموحته دکتری فلسفه دانشگاه تبریز

3 دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

مفهوم آزادی در دیدگاه کانت مفهومی عام است که نقدهای سه‌گانه و بسیاری از رساله­ها و نوشته­های او را در بر می‌گیرد. وی آزادی را بنیاد اخلاق معرفی کرده و آن را ویژگی بنیادی سوژه می‌داند. در نظر کانت آزادی به دو معنای سلبی و ایجابی وجود دارد که وی از میان این دو معنا، معنای دوم را برمی­گزیند و آن را پایۀ اندیشۀ خویش قرار می‌دهد. این نوع آزادی به صورت فردی قابل‌تحقق نیست، بلکه در سایۀ اجتماعی شدن انسان ظهور می­یابد. همچنین کانت تحقق آزادی را به تاریخ حواله داده و آن را تقدیری تاریخی به‌شمار می­آورد. نویسندگان مقالۀ پیش‌رو را با هدف توصیف مفهوم آزادی در اندیشه کانت و اشاره به برخی  کاستی­های آن، با روش تحلیلی_انتقادی تدوین کرده‌‎اند. نگارندگان در نهایت با تحلیل مفهوم آزادی در اندیشۀ کانت به این نتیجه دست یافته‌اند که چند مسئلۀ مهم در تحلیل مفهوم آزادی وجود دارد که کانت در تحلیل خود از مفهوم آزادی به آنها توجه نداشته است؛ از جمله معانی متنوع آزادی، جنبه­های تاریخی و فرهنگی و زبانی عقلانیت، التزام مفهوم آزادی با رضایت و شادی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Freedom in Kant's Thought

نویسندگان [English]

  • Isa Mousazadeh 1
  • Mostafa abedi 2
  • Mohammad Ali Mobini 3
1 Associate Editor Naqd va Nazar
2 دانشجوی دانشگاه تبریز
3 Editor-in-Chief
چکیده [English]

The concept of freedom in Kant's view is a general concept that comprises three critiques and many of his treatises and writings. He introduced freedom as the foundation of morality and considers it the fundamental characteristic of the subject. In his view, freedom exists with two negative and positive meanings. From among these two meanings, Kant has chosen the second meaning and made it the basis of his thought. This type of freedom cannot be realized in an individual way and man finds the opportunity for appearance in light of socialization. Also, Kant has referred the realization of freedom to history and considers it a historical destiny. The present article has been written with the aim of describing the concept of freedom in Kant's thought and pointing out some of its shortcomings with an analytical-critical method. By analyzing the concept of freedom in Kant's thought, the authors have come to the conclusion that there are some important issues in the analysis of the concept of freedom that Kant did not pay attention to in his analysis of the concept of freedom; including various meanings of freedom, historical, cultural and linguistic aspects of rationality, and the commitment of the concept of freedom to satisfaction and happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • meta-phenomenon
  • autonomy
  • freedom
  • inner freedom
  • negative freedom
  • positive freedom
  1. اشتراوس، لئو (1393)، فلسفۀ سیاسی چیست، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  2. افلاطون (1380)، مجموعه آثار، ترجمۀ محمد حسن لطفی، چاپ سوم، ج 1، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  3. انجیل عیسی مسیح (2010)، ترجمۀ هزاره نو، ایلام: انتشارات ایلام.
  4. بیزر، فردریک (1396)، هگل، سید مسعود حسینی، چاپ سوم، تهران: انتشارات ققنوس.
  5. دکارت، رنه (1390؛الف)، انفعالات نفس، فلسفۀ دکارت، ترجمۀ منوچهر صانعی دره‌بیدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات بین المللی علم الهدی.
  6. دکارت، رنه (1390؛ب)، اصول فلسفه، فلسفۀ دکارت، ترجمۀ منوچهر صانعی دره‌بیدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات بین المللی علم الهدی.
  7. سیف، سید مسعود (1389)، نقش آزادی در فلسفه اخلاق کانت، متافیزیک، سال دوم، شماره 2، صص 92-79.
  8. کاسیرر، ارنست (1385)، اسطوره و دولت، ترجمۀ یدالله موقن، تهران: انتشارات خوارزمی.
  9. کانت، امانوئل (1392)، نقد قوۀ حکم، ‌ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
  10. کانت، امانوئل (1394؛الف)، بنیاد مابعد‌الطبیۀ اخلاق، ترجمۀ حمید عنایت و علی قیصری، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
  11. کانت، امانوئل (1394؛ب)، رشد عقل، ترجمۀ منوچهر صانعی دره‌بیدی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نقش و نگار.
  12. کانت، امانوئل. (1395)، نقد عقل عملی، ترجمۀ انشالله رحمتی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سوفیا.
  13. فروم، اریک. (1399)، گریز از آزادی، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، چاپ 22، تهران: انتشارات مروارید.
  14. معلمی، حسن. (1388)، نگاهی به معرفت‌شناسی در فلسفۀ غرب، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  15. ویتگنشتاین، لودویگ‌ (1380)، پژوهش‌های فلسفی، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.