نگاهی به مفهومِ استحمار: جامعه شناسی دین در بستر سنت پسا-استعماری در خوانش شریعتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

شریعتی در آثار متعدد خود به مفهوم استحمار بسیار اشاره می‌کند. در این مقاله به این مسأله پرداخته شده که این مفهوم چه تفاوت یا تشابهی با مفاهیمی همچون «استعمار»، «استثمار»، «امپریالیسم»، «ازخودبیگانگی»، «اسیمیلاسیون»، «الیناسیون»، یا «عوام‌فریبی» دارد. به بیانی دیگر، آیا «استحمار» معادل «عوام‌فریبی» یا از «خودبیگانگی» است یا یک مفهوم ابداعی توسط شریعتی برای تبیین یک وضعیت اجتماعی است.در نگاه شریعتی، مفهوم ‌«استحمار» ربط وثیقی به ساماندهی وضعیت اجتماعی در بافت جامعه انسانی دارد. این وضعیت صرفاً یک مدالیته روانشناختی نیست، بلکه مربوط به ساختارهای ذهنی عینی جامعوی و نهادهای اجتماعی در چهارچوب کنش‌‌های انسانی است. به عبارت دیگر، هنگامی که شریعتی از «استحمار» سخن به میان می‌آورد، به زبانی ‌جامعه‌شناسانه تلاش در استنطاق از ساختارهای پیدا و پنهان جامعه می‌کند و نه صرفاً بیان یک حالت روانی در فردی که دچار اختلالات رفتاری گردیده است.روش مطالعه در این مقاله، روش تجزیه و تحلیل متون است. ، ،

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Glance at the Concept of Stupefaction: Sociology of Religion in the Context of Post-colonial Tradition in Shariati's Perusal

نویسنده [English]

  • Seyyed Javad Miri Manigh
Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

In his numerous works, Shariati mentions the concept of stupefaction profusely. In this article, the author deals with the issue of how this concept is different from or similar to the concepts such as "colonization", "exploitation", "imperialism", "alienation", "assimilation", or "demagoguery". In other words, is "stupefaction" equivalent to "demagoguery" or "alienation" or is it a concept invented by Shariati to explain a social situation? In Shariati's view, the concept of "demagoguery" is closely related to the organization of the social situation in the context of human society. This situation is not just a psychological modality, but it is related to the subjective-objective structures of society and social institutions within the framework of human actions. In other words, when Shariati mentions "stupefaction", he uses a sociological language for making an inquiry into the visible and invisible structures of society, rather than merely expressing a mental state in a person who suffers from behavioral disorders. The method of study in this article is the method of text analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "colonization"
  • "exploitation"
  • "imperialism"
  • "alienation"
  • "'stupefaction "