پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی- پژوهشکده اسلام تمدنی
چکیده
موضوع این مقاله تطبیق آرای جناب صدرالمتألهین شیرازی بر آیات و روایات و بررسی و تبیین نظریات تفسیری وی در خصوص اخبار مربوط به خلقت نفوس است. اخبار مربوط به این حوزه دو دسته است؛ ظاهر برخی با نظریۀ حدوث جسمانی نفس جناب صدرالمتألهین سازگار و ظاهر برخی ناسازگار است. نحوۀ رویارویی با اخبار ناسازگار سه‌گونه بوده است؛ برخی با اکتفا به دلیل عقلی مبنی بر امتناع خلقت نفوس قبل از ابدان به این اخبار توجه نکردند؛ عده‌ای به ظواهر اخبار اکتفا نمودند و معتقد شدند که نفوس بما هو نفوس قبل از ابدان وجود داشته‌اند، کسانی نیز سعی کردند میان عقل و نقل جمع کنند. جناب صدرالمتألهین ملاصدرا با کسانی که به ظاهر اخبار اکتفا کردند و قائل شدند نفوس بما هو نفوس قبل از ابدان وجود داشته‌اند، مخالف است. هم‌چنین وی اگرچه معتقد است مبادی اعتقادی با ظنون حاصل از اخبار تحصیل نمی‌شود، لکن با گروه اول نیز موافق نیست و به دلیل احترامی که برای اخبار قائل است، ادلۀ عقلی خود را هم‌چون مخصص و قرینۀ لبی می‌داند که توجیه‌کننده و تبیین‌کنندۀ معنا و مراد دقیق این اخبار هستند.
ابتدای صفحه