نگرشی نوین به مسئله‌ی هنر با محوریت نمادشناسی در آراء فلسفی افلاطون و ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حکمت متعالیه، گروه فلسفه دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه فلسفه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیارگروه فلسفه و حکمت دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

افلاطون و ملاصدرا هیچ‌یک واژه نماد را در آراء خود به کار نبرده‌اند، اما بر اساس اصل حکایتگری و توجه به مبانی فلسفی دو فیلسوف می‌توان جایگاه نماد را در اندیشه‌ی آن دو تحلیل کرد. با ابتنا بر اهمیت نظریه‌ی ایده و کیفیت محاکات مورد نظر افلاطون، چنین برداشت می‌گردد در اندیشه‌ی وی نماد امری است که به نحو تشابهی خاص برمبنای رابطه‌ی «بهره‌مندی»، نشانگر ایده می‌باشد. در اندیشه‌ی ملاصدرا نیز با تأمل در کیفیت حکایتی که برخاسته از مبانیِ فلسفی وی، یعنی اصالت و تشکیک وجود و نیز نحوه‌ی محاکات در روابط علی است می‌توان نماد را امری دانست که از امر نمادینه‌شده‌ای حکایت‌ می‌کند که علت آن است و نماد به حکم هویت رقیقتی و تشابه ظلیِ حقیقی از آن محاکات دارد.
این پژوهش بر آن است تا با اتکاء به روشی تحلیلی ضمن تبیین جایگاه نماد در نگرش دوفیلسوف، هنر را با نگرش نمادشناسی مورد تدقیق قرار دهد. با تحلیل نمادشناسی در اندیشه‌‌ی دو فیلسوف،در عین واگرایی مبانی فکریِ آن دو، نوعی همگرایی در ارتباط با نمادشناسی و بسط آن در حوزه‌ی هنر می‌توان یافت که نوعی تحول از بُعد فلسفی را نسبت به هنر برمی‌تابد و این رویکرد به سنجش و شفافسازی جایگاه هنر در اندیشه‌ی آن‌ها می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A New Attitude to the Position of Art based on Symbolism in Plato's and MullaSadrā's Philosophical Opinions

نویسندگان [English]

  • zahra mohammadi mohammadiyeh 1
  • Mohammad Kathem Elmi Sola 2
  • Alireza Kohansal 3
1 Ph.D Student Of Transcendent Philosophy, Department of Islamic Philosophy,Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor Department of Islamic Philosophy Faculty of Theology Ferdowsi University Of Mashhad
3 Associate Professor of Philosophy at Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Plato and Mulla Sadrā have never used the terms opinions but we may conceptualize symbolism in the ground of their philosophical thoughts with platonic and Mulla Sadrā's views based on narrative principle and with respect to their philosophical foundations. Based on the significance of ideology theory and quality of Plato's intended imaginations, it may be concluded that a symbol is in imperative thought which has got a kind of specific resemblance based on "enjoyment" relation from the transcendent reality of narration. Pondering upon the quality of narration emanated from Mulla Sadrā's philosophical views, a symbol may be considered as an issue which is narrated from a symbolized issue as its reason and a is regarded as a companion identity and a real shadow-like similarity of its imaginations. Utilizing a philosophical analysis method for explaining the nature of symbol in these philosophers' views, a new reading to the position of art in their philosophical system is presented which is based on the analysis of their ideology to the nature of symbolism and is based on a kind of separation in arts according to their imaginations as (non)-symbolic. Such a reading could be considered as the basis for influential art in the epistemic elevation. A symbolistic analysis of these two philosophers' thoughts shows that while their intellectual foundations diverge from each other, there is convergence in their views on symbolism and its expansion in the area of art which depicts a kind of development from the philosophical dimension to the position of art. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • idea
  • symbol
  • illustration
  • imitation

مراجع

  1. افلاطون (1350)، پارمنیدس: مجموعه آثار افلاطون، ترجمۀ محمد‌حسن لطفی، ج2، تهران: شرکت سهامی افست.
  2. _____، (1380)، تیمائوس: دوره آثار افلاطون، ترجمۀ محمد‌حسن لطفی، ج3، تهران: خوارزمی.
  3. _____، (1387)، فایدون: شش رساله،ترجمۀ محمد علی فروغی؛ تهران: هرمس.
  4. بورکهارت، تیتوس (1390)، هنر مقدس: اصول وروش­ها، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: سروش.
  5. بیردزلی، مونروسی و جان هاسپرس (1387)، تاریخ و مسائل زیبایی­شناسی، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
  6. سبزواری، ملا هادی (1430ق)، حاشیه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، ج1،6،8، قم: طلیعة النور
  7. _______، (1360)، حاشیه بر الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  8. سمیع الاصفهانی، اسماعیل‌بن‌مولی؛ (1430ق)، حاشیه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، ج4، قم: طلیعة النور
  9.  صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمد‌بن ابراهیم؛ (1420ق)، اتّحاد العاقل و المعقول: مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تهران: حکمت.
  10. _______، [بی­تا]، «الف»، ایقاظ النائمین، تهران:انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  11. _________؛ (1366)؛ تفسیر القرآن الکریم، ج2، قم: بیدار.
  12. _______، [بی­تا]، «ب»‌، الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: بیدار.
  13. _______، (1430ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج1،2،4،5،6،8،9،قم: طلیعة النور.
  14. _______، (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  15. _______، (1363، «الف»)،  المشاعر، تهران، طهوری.
  16. _______، (1363، «ب»)، المفاتیح الغیب، تهران : انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران.
  17. نوری الاصفهانی، علی‌بن‌جمشید (1430ق)، حاشیه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج1، قم: طلیعة النور
  18. نقی­زاده، محمد (1389)، روایتی ایرانی از حکمت، معنا و مصادیق هنر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  19. هارلند، ریچارد (1386)، دیباچه­ای تاریخی بر نظریه ادبی از افلاطون تا بارت، ترجمۀ بهزاد برکت، رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
  20. Anderson, Mark (2014), Plato and Nietzsche, London: Bloomsbury.
  21. Brittan, Simon (2003), Poetry, symbol, and allegory: Interpreting metaphorical language from Plato to the present, Charlottesville and Londen: University of Virginia Press.
  22. Denham, A.E. (2012), Plato on art and beauty, London: Palgrave Macmillan.
  23. Hamburg, Carl H. (1956), Symbol and Reality: studies in the philosophy of  Ernst Cassirer, Hague: MartinusNijhoff.
  24. Plato (1924),Cratylus, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato. V.1. NewYork: Oxford.
  25. ______, (1924), ,Ion, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato. V.1. NewYork: Oxford.
  26. ______, (1924), Meno, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato, V.2. NewYork: Oxford
  27. ______, (1924),Parmenides, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato, V.4. NewYork: Oxford
  28. ______, (1924),Phaedo, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato. V.2. NewYork: Oxford.
  29. ______, (1924), Republic, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers ofPlato. V.3. NewYork: Oxford.
  30. ______, (1924), Sophist, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato, V.4. NewYork: Oxford
  31. ______, (1924),Timaeus, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato. V.3. NewYork: Oxford
  32. Seligman, Paul (1974),  Being and not being: an introduction to Plato's Sophist, Hague: MartinusNijhoff.
  33. Stiver, Dan R. (1996), The Philosophy of Religious language: sign, symbol and story, Massachusette: Blakwell.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار