نقد به مثابه تربیت فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

مسألة این پژوهش ، تحلیل نسبت نقد با پدیدة تربیتِ فرهنگی است. به این منظور با روش تحلیل مفهومی، درصدد ارائة مفاهیم پایه و نحوة ارتباط آنها با یکدیگر برآمدیم تا بتوان به نقشة مفهومی تحلیل مسأله دست یافت. پس از ابتنای مقاله بر دو پیش‌فرض مفهومی یعنی مفهوم فرهنگ و مفهوم تربیت، از دو معنای نقد سخن بمیان آمده است؛ معنای اول نقد همچون دانش نظری و معنای دوم نقد؛ همچون فعالیت کاربردی؛ و سپس به وجوه تحلیل نسبت نقد با تربیت فرهنگی پرداختیم. پذیرش فرآیند اجتماعی پدیدة تربیت فرهنگی، پژوهش را بر آن داشته که در پایان مقاله به راهکارهای بالندگی جریان «نقد به مثابۀ تربیت فرهنگی» اشاره شود مانند:ترویج فرهنگ نقد در آموزش‌های غیر رسمی و رسمی، بکارگیری طرح‌هایی مانند: p4c و pwc ،آموزش و کاربرد الگوها و شیوه‌های نقد علمی ،حذف ساختارهای «حافظه محور» در نظام آموزشی.
کلیدواژه: نقدپژوهی، تربیتِ فرهنگی، فلسفه تحلیلی، نقد علمی، روش‌شناسی

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Criticism as Cultural Education

نویسنده [English]

  • sayyed hossein hosseini
institute for humanities and cultural studies
چکیده [English]

 
The problem of this research is to analyze the relation of criticism with the phenomenon of cultural education. To this end, we would explain the basic concepts and their relation to one another with the conceptual analysis method so as to achieve the conceptual plan of the problem’s analysis. Upon basing the article of two conceptual prerequisite, i.e. definition of the concept of culture and the concept of education, we would discuss two meanings of criticism as “theoretical science” and criticism, and “functional activity” and then would undertake to analyze the relation of criticism to cultural education. Accepting the social process of the phenomenon of cultural education prompted mentioning the procedures of growth for the trend of “criticism as cultural education” in conclusion of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: the study of critique
  • cultural education
  • analytic philosophy
  • scientific critique
  • methodology
  1. آشوری ، داریوش (1389)، تعریفها و مفهوم فرهنگ، تهران: نشر آگاه.
  2. ایگلتون، تری (1386)، ایدۀ فرهنگ، ترجمۀ علی ادیب‌راد، تهران:‌ انتشارات حرفه نویسنده.
  3. ادگار، اندرو و دیگران (1388)، مفاهیم کلیدی در نظریۀ فرهنگی، ترجمۀ ناصرالدین علی تقویان، تهران: انتشارات دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی و پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  4. باقری، خسرو (1389)، درآمدی بر فلسفۀ تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، دوجلدی، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
  5. پایا، علی (1396)، گره‌گشایی به شیوۀ فیلسوفان و مهندسان (مجموعه مقالاتی در باب علم و تکنولوژی و سیاست گذاری)، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  6. ترایتلووا، یانا (1394)، انسان‌شناسی شناختی؛ گزیدهای از مباحث، ترجمۀ لیلا اردبیلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  7. ترنر، استیفن و دیگران (1390)، عقلانیّت (مجموعه مقالات)، ترجمۀ علی مرتضویان و دیگران، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
  8. حسینی، سیّد علی‌اکبر (1394؛الف)، دفتر تربیت، دوجلدی،‌ تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  9. حسینی، سیّد حسین (1394؛ب)، نقد در تراز جهانی، دوجلدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .

10. _______، (1386)، تحلیلی پیرامون نظام تعلیم و تربیت، کرمان: انتشارات ستاد نهضت تولید علم و کرسی‌های نظریه‌پردازی.

  1. _______، (1389)، نقد و پژوهشگری، نشریۀ علمی تخصصی کرسی اندیشه، شمارۀ 9.

12. _______، (1391)، «تحلیل مؤلفه‌های مفهومی دین»، نشریۀ علمی پژوهشی جستارهای فلسفۀ دین، سال 1، شمارۀ 2، صص 27-50.

13. _______، (1395؛الف)، تمدن‌پژوهی؛ مطالعات مفهومی تمدن اسلامی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان .

14. _______، (1395؛ب)، اصول راهنمای تنظیم مقالات نقد، تهران: شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی.

15. _______، (1396)، «منظومۀ نقدپژوهی؛ با معرفی کتاب نقد در تراز جهانی»، فصلنامه کلام و عرفان و فلسفه،‌ سال 4، شمارۀ 15 و 16، صص 247-254.

16. _______، (1397)، «انسان‌شناسی ساحتی از منظر روش‌شناختی»، همایش انسان؛ پرسش‌های امروز، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

17. رولف، مایکل (1396)، ایمانوئل کانت؛ دانشنامۀ استنفورد، ترجمۀ داود میرزایی، تهران: انتشارات ققنوس.

18. زرگر، زهرا و دیگران (1391)، «مقایسۀ آراء سید حسین نصر و پاول فایرابند دربارۀ جامعه علمی آرمانی»، فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، سال 18، شمارۀ 72، صص 55-79.

19. صلیبا، جمیل (1370)، واژه‌نامۀ فلسفه و علوم اجتماعی، ترجمۀ کاظم برگ‌نیسی و صادق سجادی، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.

20. فوکو، میشل (1397)، نقد چیست؟ و پرورش خود، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.

  1. کاردان، علی‌محمد و دیگران، (1372)، فلسفۀ تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات سمت.

22. مالینوفسکی، برونیسلاو (1384)، نظریهای علمی دربارۀ فرهنگ، ترجمۀ عبدالحمید زرین قلم، تهران: انتشارات گام نو.

23. مطهری، مرتضی (1367)، انسان کامل، تهران: انتشارات صدرا.

24. موسوی، آرش (1388) درآمدی بر روان‌شناسی علم؛ تحلیل روان شناختی فرآیند نظریه‌پردازی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

25. نلر،‌ جورج (1379)، انسان‌شناسی تربیتی، ترجمۀ یحیی قائدی و محمد رضا آهنچیان ، تهران: انتشارات آییژ.

26. هرست،‌ پل هیوود و پیترز، ریچارد استنلی (1389)، منطق تربیت؛ تحلیل مفهوم تربیت از نگاه فلسفۀ تحلیلی، ترجمۀ فرهاد کریمی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

27. هاسپرس، ‌جان (1379)، درآمدی بر تحلیل فلسفی، ترجمه موسی اکرمی، تهران، انتشارات طرح نو.

  1. Foucault, Michel (1977), "what is critique?", in: the Politics of Truth, edited by sylvere lotringer & lyza hochroth, New York: Columbia university.               
  2. Kornfeld, W; Hewitt, CE (1981), "The Scientific Community Metaphor", IEEE Trans. Sys., Man, and Cyber, SMC, No 11 (1), pp. 24–33.