شبهه خدا به مثابه پندار (نقد و بررسی الحاد زیست شناختی داوکینز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه ص

چکیده

شبهۀ خدا به‌مثابۀ پندار که اخیراً توسط ریچارد داوکینز، زیست­شناس و رفتارشناس انگلیسی مطرح گردیده از شبهات بسیار مهم در عصر جدید است. بر پایۀ این شبهه اگرچه نمی­توان مشکل نامحتملی حیات را با سر انگشتان تصادف حل کرد، اما معنای این امر غلطیدن به دامن نظریۀ طراح هوشمند (که مورد حمایت الهی‌دانان است) نیست؛ زیرا برای تصادف، جایگزین مناسب­تری وجود دارد و آن چیزی جز نظریۀ انتخاب طبیعی نیست. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است، کوشیده‌ایم ابتدا شبهۀ داوکینز و مبانی آن را به‌‌گونۀ منصفانه و با تکیه بر آثار خود او تبیین کنیم و سپس به نقد آن با تکیه بر آراء و اندیشۀ الهی‌دانان و فیلسوفان مسلمان بپردازیم. از منظر اندیشمندان مسلمان نه تنها مبانی دیدگاه داوکینز از استحکام لازم برخوردار نیست، بلکه هم­چنین برخی از مقدمات مورد استفاده در استدلال او نیز کارایی لازم را ندارد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Misconception of God as a Delusion (Critique of Dawkins' Biological Atheism)

نویسنده [English]

  • Sayyid Abdurrauf Afzali
Faculty member of al_Mustafa University
چکیده [English]

Misconception of God as a delusion recently raised by Richard Dawkins, an English biologist and behaviorist, is one of the most important misconceptions in the new age. Based on this misconceptions, although the problem of improbability of life cannot be solved by coincidence, this does not mean falling into the lap of the intelligent designer theory supported by theologians; because there is a better alternative to coincidence and it is nothing but the theory of natural selection. In this article, organized as descriptive-analytical, we first tried to explain Dawkins’ misconception and its foundations in a fair way and according to his own works, and then criticique it based on the opinions and thoughts of Muslim theologians and philosophers. From the viewpoint of Muslim thinkers, not only the foundations of Dawkins’ view do not have the necessary strength; rather, some of the premises used in his argument are not sufficient enough.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • coincidence
  • intelligent design
  • natural selection
  • Dawkins

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. زین‌العابدین،علی‌بن حسین [بی‌تا]، الصحیفه الکامله السجادیه، قم: انتشارات انصاریان.
  3. چالمرز، آلن، اف (1381)، چیستی علم، ترجمۀ سعید زیباکلام، تهران: سمت.
  4. ایجی، میر سید شریف (1325)، شرح المواقف، ج 2، قم: الشریف الرضی.
  5. ابن‌سینا، شرح الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصرالدین طوسی، ج 3، قم: نشر البلاغه.
  6. راسل، برتراند (1393)، جهان‌بینی علمی، ترجمۀ حسن منصور،‌ تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.
  7. طباطبایى، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  8. طباطبایى، محمدحسین (1415ق)، نهایه الحکمه، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین..
  9. عشاقی، حسین (1393)، برهان‌های صدیقین، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  10. مصباح، محمد تقی و دیگران (1391)، گفتمان روشنگر دربارۀ اندیشه­های بنیادین، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
  11. مصباح، محمد تقی (1379)، آموزش فلسفه، ج1 و 2، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  12. مصباح، محمد تقی (1391)،معارف قرآن، ج 1، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  13. مطهری، مرتضی (1384)، مجموعه آثار، ج 2، تهران: صدرا.
  • ملاصدرا (1981م)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، ج 1، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  1. Hanne (2021), Scientific Method, available at: https://b2n.ir/k46456, First published Fri Nov 13, 2015; substantive revision Tue Jun 1, 2021.
  2. Bonheoffer, Dietrich (1997), Letters and Papers from Prison, Eberhand Bethge Ed. New York, Touchstone.
  3. Dawkins, Richard, The Blind Watchmaker, (Ebook).
  4. Dawkins, Richard (2006), The God Delusion (GD), London, Bantam Press, 2006.
  5. Dawkins, Richard , The Selfish Gene, (Ebook v1.0.).
  6. Hawking, Stephen and Mlodinow, (2010), Leonard, The Grand Design (GD), New York, Bantam Books.
  7. Behe, Michael (1996), Darwin's Black Box, New York: The Free Press.
  8. Morris, Henry M. (1981), Scientific Creationism, California: Creation-life Publishers.
  9. Johnson. Christopher, etc. 'Biodiversity losses and conservation responses in the Anthropocene', available at: https://b2n.ir/e90084
  10. Ruse, Michael, Karl Popper's Philosophy of Biology, available at: https://b2n.ir/r84550.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار