واکاوی همکنش قصد متکلم با ناخودآگاه و سایه‌های معنایی در تفاسیر ارزش افزایانه قصدگرا از متون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

امروزه توجه به مقصود ماتن مهمترین هدف است؛ اما از دخالت ناخودآگاه در سایه‌های معنایی و فرایند خوانش متن نمی‎توان، غفلت ورزید. مقاله حاضر که به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام‌گرفته است می‎کوشد به بررسی نقش پرکاربردترین قسم ازانواع همراهی قصد متکلم با سایه‌های معنایی در حوزه ناخودآگاه به منظور دستیابی به تفاسیر ارزش افزایانه قصدگرا بپردازد. در این سبک تفسیری از آنجایی‎که معنا در فراشد تعامل ناخودآگاه ماتن، متن و مفسّر تولید می‎شود دیگر ادعای جزمیت معنا نمی توان نمود و تفاسیری موسع از متن ارائه خواهد شد اما در تمامی متون این امکان وجود ندارد و باید قائل به تفصیل شد؛ به این معنا که در مورد ماتن زمینی از آنجایی که ماتن بر معانی احتمالی که در اثر خوانش به دست می‎آیند تسلطی ندارد، این امکان وجود دارد که معانی برداشت شده با دخالت ناخودآگاه مفسر خارج از دامنه معانی مقصود ماتن باشد و خللی به خوانش متن وارد نسازد‎، اما در‎بحث ماتن آسمانی که به واسطه علم محاطی خویش بر تمامی احتمالات معنایی متن تسلط دارد نمی‌توان قائل به امکان فهم بهتر از ماتن شد اما دخالت ناخودآگاه مفسر در تفسیر اجتناب ناپذیراست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Exploring into the Interaction of the Speaker's Intention with the Unconscious and Semantic Nuances In Intentional Value-Adding Interpretations of Texts

نویسندگان [English]

  • samaneh alavi 1
  • Alireza Abedei Sar Asia 2
1 Ferdowsi University of Mashhad, Iranhakim sabzevary university
2 Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

Today, paying attention to the intention of the author of the text (mātin) is the most important goal, but the intervention of the unconscious in the semantic nuances and the process of reading the text cannot be neglected. In the present article, the writers try to examine the role of the most widely used type of association of the speaker's intention with semantic nuances in the unconscious domain in order to achieve intentional value-adding interpretations. In this interpretive style, since meaning is produced in the process of the unconscious interaction of the author of the text, the text, and the interpreter, it is no longer possible to claim the certainty of meaning, and extensive interpretations of the text will be presented. But this possibility does not exist in all texts and it is necessary to consider the details. In the case of human texts, the author of the text does not have control over all possible meanings that are obtained as a result of reading; so the meanings understood through the unconscious intervention of the interpreter may be outside the scope of the intended meanings of the source and do not interfere with the reading of the text. This is while in the case of the Divine Author of the text, which, through His omniscience, has control over all semantic possibilities of the text, it is not possible to consider the possibility of having a better understanding than the Author of the text, but at the same time, the unconscious intervention of the interpreter in the interpretation is inevitable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • unconscious
  • semantic nuances
  • intentional value-adding
  • earthly author of the text
  • Sacred Author of the text
  1. قرآن کریم.
  2. ابن عربی، محی‌الدین (بی‎تا). الفتوحات المکیه. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  3. احمدی، بابک (1388). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
  4. حامد ابوزید، نصر (1383). نقد گفتمان دینی. مترجم حسن‌یوسفی اشکوری، محمد جواهر کلام، تهران: نشر یادآوران.
  5. حامد ابوزید، نصر (1999). دوائر الخوف. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
  6. حسومی، ولی‌الله (1392)، «تحلیل زبان ادبی قرآن با تکیه‌بر نقد نظریه جدایی زبان ادبی از زبان عادی»، نقد و نظر. زمستان، شمارۀ 4. سال هجدهم.
  7. دفترچی، نسرین؛ شهناز خضرلو، علی اصغر(1389). «از ناخودآگاه نویسنده تا ناخودآگاه خواننده در نقد ادبی»، پرنیان سخن. مجموعه مقاله‎های پنجمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی.
  8. دیچز، دیوید (1358). شیوه‎های نقد ادبی. مترج محمدتقی صدقیانی. غلامحسین یوسفی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
  9. عابدی سرآسیا، علیرضا (1396). هرمنوتیک و اصول فقه: درآمدی بر قصدی گرایی. مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی آستان قدس رضوی.                                                                                                                                         
  10. علمی، محمدکاظم (1390). «هرمنوتیک مدرن و دلایل امکان فهم متن بهتر از ماتن». علوم قرآن و حدیث: مطالعات قرآنی و روایی. بهار و تابستان. شمارۀ 1.
  11. علوی، ثمانه (1396). ارزش‌افزایی از منظر هرمنوتیک و کاربرد آن در متون دینی (با تأکید بر آیات و روایات فقهی). رسالۀ دکتری، مشهد: دانشگاه فردوسی.
  12. علوی، ثمانه (1398). «نقد و بررسی نظریۀ ارزش افزایی در تفسیر موسع متون مقدس». مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، تابستان. شمارۀ 2. سال سوم.
  13. علوی مقدم، مهیار (1397). مطالعات ادبی هرمنوتیک متن شناختی. تهران: سخن.
  14. فدایی، فربد (1381).کارل گوستاو یونگ و روان‌شناسی تحلیلی او. تهران: دانژه.
  15. قائمی‌نیا، علیرضا (1393). بیولوژی نص: نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن. قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  16. مسعودی، جهانگیر (1386). هرمنوتیک و نواندیشی دینی. تبیین اصول هرمنوتیک گادامر و تطبیق آن بر مبانی معرفتی نواندیشان مسلمان ایرانی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.                                                                                       
  17. واعظی، احمد (1390). نظریۀ تفسیر متن. تهران: مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.       
  18. هادوی تهرانی، مهدی (1377). مبانی کلامی اجتهاد در برداشت از قرآن کریم، قم: مؤسسۀ بیت‌الحکمه الثقافیه.                                                                                                            
  19. JAUSS Hans-Robert (2005). Pour une esthétique de la reception. Gallimard, Paris.
  20. Ricoeur, paul (1981). Hermeneutic and the Human Sciences. (HHS). Cambridge University.