الهیات رسانه (تحلیل گفتمان پیام دینی در عصر رسانه، ضدیت یا تساهل؛ یک بررسی موردی در اینستاگرام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه ارتباطات، دانشگاه آزاد اراک، اراک ایران (نویسنده مسئول).

3 دانشیار گروه ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله  با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی تقابل میان دو رویکرد «ضدیت و تساهل» در پیام‌های دینی دو شخصیت مذهبی مشهور ایرانی، علیرضا پناهیان و حسن آقامیری در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام می‌پردازد. مبنای نظری تحقیق، نظریۀ بازار پیام دینی است که براساس آن، در عرصۀ دین هم مانند دیگر عرصه‌ها، یک بازار عرضه و تقاضا وجود دارد. عرضه‌کنندگان برای کسب سهم بیشتر از این بازار رقابتیِ مخاطبان، راهبردهایی اتخاذ می‌کنند تا بتوانند پیام خود را از رقبا متمایز سازند. یکی از این راهبردها تأکید بر ضدیت یا تساهل‌گرایی در پیام است تا بیشتر موردپسند مخاطبان هدف قرار گیرد. حال پرسش این است که شکل‌گیری بازار رقابتی پیام دینی در این شبکۀ اجتماعی، به تقویت کدام یک از دو رویکرد ضدیت یا تساهل منجر شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد در این بازار رقابتی، هر دو رویکرد ضدیت و تساهل طرفدارانی دارند، اما گفتمان تساهل‌گرای آقامیری با 41 درصد فراگیری به مراتب مخاطب بیشتری جذب کرده‌ است. بنابراین به نظر می‌رسد در این مورد خاص، بازار رقابتی پیام دینی در اینستاگرام بیشتر به تقویت رویکرد تساهل‌گرایی منجر شده‌ است. این پژوهش می‌تواند به درک بهتر تأثیر بازار رقابتی پیام‌های دینی بر شکل‌گیری گفتمان‌های متفاوت دینی در ایران کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Media Theology, (Discourse Analysis of Religious Messages in the Media Age, Antipathy or Tolerance; A Case Study on Instagram)

نویسندگان [English]

  • hassan masoudi 1
  • ebtasam razavi dinani, 2
  • vahid aqili, 3
1 Ph.D. Student in Culture and Communication, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, I.R.Iran.
2 Assistant Professor Department of Communication, Islamic Azad University of Arak.
3 Associate Professor, Department of Communication, Islamic Azad University , Central Tehran Branch, Tehran, I.R.Iran.
چکیده [English]

Using the method of critical discourse analysis, this article examines the contrast between the two approaches of "antipathy and tolerance" in the religious messages of two famous Iranian religious figures, Ali Reza Panahian and Hassan Aghamiri, on the social network Instagram. The theoretical basis of the research is the theory of the religious message market, according to which, in the field of religion, like in other fields, there is a market of supply and demand. In order to gain a greater share of this competitive audience market, suppliers adopt strategies to differentiate their messages from those of their competitors. One of these strategies is to emphasize antipathy or tolerance in the message in order to be more popular with the target audience. The question now is whether the formation of a competitive market for religious messages on this social network has led to the strengthening of either the antipathy or the tolerance approach. The findings of this study show that in this competitive market, both antipathy and tolerance approaches have supporters, but Aghamiri’s tolerance-oriented discourse has attracted a much larger audience with a 41% reach. Therefore, it seems that in this particular case, the competitive market for religious messages on Instagram has led to the strengthening of the tolerance approach. This study can help to better understand the impact of the competitive market for religious messages on the formation of different religious discourses in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • discourse analysis
  • antipathy
  • tolerance
  • religious message market
  • Ali Reza Panahian
  • Hasan Aqamiri

مراجع

احمدی، بابک. (1382). «مدرنیته و اندیشۀ انتقادی». نامه علوم اجتماعی. ش16. ص 132-156.
بشیر، حسن. (1400). «فرایند ساخت معنا در تحلیل گفتمان با روش پدام با مطالعۀ موردی بیداری اسلامی». روش شناسی علوم انسانی. ش27(106). صص31-48.‎
شجاعی زند، علیرضا. (1382). «دین و پدیدۀ جهانی». فصلنامۀ علوم اجتماعی. ش10(21). ص1-51.‎
فرکلاف، نورمن. (1380). تحلیل گفتمان انتقادی (مترجم: فاطمه شایسته پیران و دیگران). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
نوبوتاکا، اینوئه (1376). «اطلاعات و جهانی شدن دین» (مترجم حسن افشار). نامۀ پژوهش فرهنگی. ش5 و 6. صص 127-142.
Clarke, P. (2006). New Religious Movement In Global Perspective: A Study Of Religious Change In The Modern World. Routledge.
Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysis for social research. Psychology Press.
Giddens, A. (1999). Runaway World: How Globalization is Reshaping our Lives. New York: Routledge. pp. 45-67.
Huntington, S. P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New York: Simon & Schuster. pp. 56-78.
Nobutaka,I.(1997)" The Information Age and the Globalization of Religion". In INOUE Nobutaka ( General Editor), (1997). Globalization and Indigenous Culture. Originally published by the Institute for Japanese Culture and Classics, Kokugakuin University.
Iannaccone, Laurence R. (1997 a): "Rational Choice: Framework for the Social Scientific Study of Religion" in ERel Archive, from: http://www.religionomics.com/erel/S2-Archives/S21_Publications.htm
Rezai,M.(2006)” The Structure of Religioud Market and its Rile in Producing Violence”. A paper presented at the 2006 CESNUR International Conference ; Globalization,Religion and Conflict, in San Diego, California.
Turner, B. S. (1994). Orientalism, Postmodernism and Globalism. London: Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار